Radosław Herman – „Zamek w Ełku. Tajemnice wydobyte z przeszłości”, Ełk-Łódź 2015.

album popularno-naukowy

tytuł: „Zamek w Ełku. Tajemnice wydobyte z przeszłości”
autor: Radosław Herman
redakcja: Wojciech Dudak, Radosław Herman
miejsce i rok wydania: wydanie I, Ełk-Łódź 2015
wydawca: ARCH-TECH, Muzeum Historyczne w Ełku
ISBN 978-83-942446-2-0 (link do danych z katalogu e-ISBN)
informacje edycyjne: oprawa twarda, wnętrze 100 stron, publikacja albumowa.

„W tych czasach budował (…) komtur z Bałgi dom na Ełku”,

tymi słowami spisanymi przez średniowiecznego kronikarza Jana z Posilge rozpoczęła się historia ceglano-kamiennej krzyżackiej warowni w Ełku. Zamek ten ma wiele cech wyjątkowych. Znajdował się na wysuniętych wschodnich rubieżach państwa zakonnego, na skraju dzikich ostępów Grosse Wildnis (Wielkiej Puszczy). Wzniesiono go w miejscu niezwykłym.

„Wyprawa do zamku w Ełku, to wyprawa na Jezioro Ełckie, a konkretnie na położoną w jego zwężeniu Wyspę Zamkową. (…) Aby dostać się na wyspę, dawniej konieczna była przeprawa łodzią lub w bród, gdyż w tym miejscu jezioro znacznie się wypłyca. (…) od średniowiecza Wyspa Zamkowa połączona była z brzegami jeziora długimi mostami. (…) Obowiązek utrzymywania i napraw mostów należał do mieszkańców Ełku i został zapisany w przywileju lokacyjnym wsi z 1425 r.” (fragment książki)

Losy osady, a później miasta Ełk splatają się przez całe wieki z historią zamku. Wojny i oblężenia najpierw prowadzone przez wojska polskie i mazowieckie, później przez Szwedów naznaczyły to miejsce i odcisnęły jego ślad w historii. Położenie na wyspie wzmacniało walory obronne warowni, co pozwoliło nie raz uchronić zebranych w zamku mieszkańców Ełku. Tak było podczas oblężenia warowni w czasiew ostatniej wojny Krzyżaków z Polską w 1520 r., a także podczas potopu szwedzkiego, gdy cała okolica spłynęła krwią podczas pacyfikacji Prus, a jedynie zamek w Ełku ocalał. Zamek odwiedzali sławni ludzie, jak król polski Władysław IV Waza, czy car Aleksander I.

 Bogata i ciekawa jest historia zamku w Ełku. Średniowieczna warownia zakonna z czasem przekształciła się w zespół rezydencjonalny, siedzibę władz lokalnych i sądu. Wyspa Zamkowa została mocno zabudowana, tworząc jakby osobne maleńkie miasteczko. Niestety dotąd niewiele wiedziano o wyglądzie budowli w dawnych czasach. W ostatnich latach zamek badali naukowcy – archeolodzy, historycy architektury, a także konserwatorzy. Wyniki ich dociekań pozwoliły naszkicować, zrekonstruować wygląd warowni krzyżackiej. Na kartach książki „Zamek w Ełku. Tajemnice wydobyte z przeszłości”, czytelnik pozna historię tego niezwykłego zabytku, zobaczy jak prowadzono badania archeologiczne na Wyspie Zamkowej, a także pozna najważniejsze wyniki dociekań historyków architektury.

♦ Jak niegdyś wyglądał zamek krzyżacki w Ełku?
♦ Czy na wyspie są ślady starszych fortyfikacji? Czy są pozostałości grodu Jaćwingów, a może wałów Wielkiego Księcia Litewskiego Witolda?
♦ Co się stało z zamkiem po upadku zamkonu krzyżackiego?
♦ Jaki jest związek między Wyspą Zamkową a słynną The Rock/Alcatraz w San Francisco?
♦ Gdzie w zamku wykonywano wyroki śmierci?

Na te i inne pytania odpowiedź przyniesie lektura książki!

Zamek w Ełku – przydatne linki: